مدیریت پسماند با رویکرد تبدیل پسماند یه ثروت

توسعه شهرها، افزايش جمعيت و تغيير شيوه‌هاي زندگي از جمله الگوهاي مصرف، مشكلات و معضلات متعدد و متنوعي ايجاد نموده كه چاره‌انديشي و تلاش براي مقابله با آنها اجتناب ناپذير بوده و سهم كلان شهرها از تبعات زندگي شهري بيش از روستاها و شهرهاي كوچك مي‌باشد. توليد پسماند همواره موضوعي است كه در سال‌هاي اخير مورد توجه جهانيان قرار گرفته است. سوابق تاريخي گوياي آن است كه انسانها از 8-9 هزار سال قبل پسماندهاي توليدي خود را در خارج از شهر و به دور از محل‌هاي مسكوني خويش، جمع‌آوري و دفن مي‌كرده‌اند. علت اصلي توجه به اين امر اشاعه بيماري، هجوم حيوانات وحشي به اماكن مسكوني و بوي نامطبوع حاصل از تلنبار نمودن پسماندها در محيط زندگي بوده است. توجه به آلودگي‌هاي محيطي و مقابله با آن از طريق برنامه‌هاي مختلف زيست‌ محيطي از جمله مديريت اين مواد، اكنون به صورت گسترده‌اي در بهداشت و اقتصاد جهان مطرح گرديده است. افزايش حجم پسماندهاي توليدي به دليل افزايش جمعيت جوامع، شهرنشيني، افزايش سطح رفاه اجتماعي و نهايتاً مصرف زياد مواد و كالا از يك سو و تنوع و گوناگوني آنها از سوي ديگر بر پيچيدگي نحوه جمع‌آوري و دفع آنها افزوده است.گسترش علوم و فناوري در زمينه‌هاي مختلف شيمي، فيزيك، پزشكي و... موجب ورود انواع زباله‌هاي خطرناك حتي در داخل زباله‌هاي خانگي شده و مضرات بهداشتي حاصل از عدم كنترل زباله‌هاي شهري و عكس العمل‌هاي سوء آن در جوامع بشري، بخش مهمي از بيماري‌ها را به خود اختصاص داده است. وجود مواد غذايي، پناهگاه‌هاي مناسب، رطوبت و شرايط زيستي مساعد در زباله‌هاي شهري، امكان تكثير و رشد سريع حشرات و موجودات موذي را به وجود مي‌آورد كه مقابله با آنها بسيار مشكل مي‌باشد. در جوامعي كه مصرف كالاها ارزش تلقي مي‌گردد، ارائه تبليغات تجاري و آموزه‌هاي نادرست، ميزان مصرف مواد و كالا، از حد معقول و ضروري فراتر رفته و نتيجتاً پسماند يا زباله بيشتري توليد مي‌‌گردد كه معضلات و مشكلات خاص خود را در پي دارد. در فرهنگ اسلامي، بر پايه و اساس موازين شرعي، اخلاقي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي از مناظر گوناگون بر پرهيز از اسراف تاكيد گرديده و حفظ منابع و موهبت‌هاي خداوند همواره مورد توجه قرار گرفته است.
با توجه به مطالب بالا، جمع‌آوري، حمل و نقل و دفع مناسب پسماندها از مهم‌ترين عمليات مديريتي در جوامع شهري و حتي روستايي به حساب مي‌‌آيد. در كشور ما و نيز اكثر كشورهاي جهان اين وظيفه بر عهده شهرداري‌ها نهاده شده و به عنوان مهمترين دغدغه مديران شهري مطرح مي‌‌باشد. لذا لازم است علاوه بر تلاش‌هاي فرهنگي در خصوص اصلاح الگوي مصرف مواد در جوامع كه منجر به كاهش توليد پسماند خواهد شد فرهنگ‌سازي در زمينه كاهش توليد اين مواد از طريق روش‌هايي همچون تفكيك از مبدا، بازيافت مواد و استفاده مجدد نيز در استراتژي‌هاي مديريتي گنجانده شود.
در راستاي حفظ محيط زيست و ايجاد شهرهايي سالم و بهداشتي قوانيني براي مديريت پسماندها به منظور نظارت و اجراي بهتر مسائل مربوط به دفع پسماندها و نيز پيشگيري از آثار مخرب اين مواد بر محيط زيست و بهداشت عمومي در كشور به تصويب رسيده است. بر همين اساس قانون مديريت پسماندها در سال 1383 به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيده و آئين نامه اجرائي آن نيز در سال 1384 توسط هيئت وزيران تصويب گرديده است. اجراي دقيق اين قوانين مي‌‌تواند تاثير مثبتي در حفظ محيط زيست و مسائل بهداشت عمومي به همراه داشته باشد اما صرفاً اين قوانين كافي نبوده و مستلزم همكاري تمامي شهروندان و ارگان‌هاي ذيربط در رعايت مفاد اين قوانين مي‌‌باشد.